Welke accu kies je bij accu-aangedreven machines?

Draadloos is de trend van de afgelopen jaren. Accu-aangedreven elektrisch gereedschap wordt steeds beter, sneller, krachtiger en veelzijdiger en is ideaal op plekken waar geen stopcontact beschikbaar is. De grote hamvraag hierbij is vooral: welke accu kies je dan? Er zijn 3,3 volt accu's, 12 volt accu's, 14,4 volt accu's,18 volt accu's en zelfs 40 volt accu's. Wat past bij jou?

Vraag en aanbod

Voordat je kunt zeggen wat je nodig hebt is het belangrijk om te bedenken waar je het voor nodig hebt. Ben je een thuisklusser die graag degelijk gereedschap in de schuur heeft liggen of ben je juist een fulltime klusjesman die elke dag zijn trouwe machines nodig heeft om de grootste, zwaarste klussen te klaren? Zoek je een machine waar je net zo makkelijk een schroef mee aandraait als een gat in beton mee boort? Of ga je jouw machine nooit inzetten als een zware powertool? Omdat hier eigenlijk het onderscheid gemaakt wordt, hebben we de accu's onderverdeeld in enkele gebruiksklassen.

Voor- en nadelen

Ondanks dat gereedschap op accu ontzettend handig in gebruik is, zit er altijd een limiet aan het vermogen welke deze machines kunnen leveren. Een machine die aangesloten zit in het stopcontact heeft een praktisch onbeperkte bron van vermogen tot zijn beschikking. Terwijl een accu natuurlijk steeds leger raakt. Hoe zwaarder de machine gebruikt wordt, des te sneller de accu leeg is. Op een bepaald moment is de accu leeg en kun je niet meer verder werken. De vraag die je jezelf kunt stellen is: is het cruciaal dat deze machine overal gebruikt kan worden zonder snoer?

Voor de heftige klussen

Voor zware klussen zijn zware machines nodig. De echte powertools die brute kracht leveren om door beton te boren, in steen te beitelen of zelfs staaldraad te knippen. Deze machines hebben soms meerdere accu's nodig. De accu's worden dan in zo'n manier gecombineerd dat het Voltage gelijk blijft, maar de Ampère per uur juist verdubbelen. 2 accu's van 18V en 5Ah geven daardoor 18V en 10Ah. Andere machines gebruiken speciale accu's waar meer, of juist grotere cellen in zitten die daardoor meer stroom en/of spanning kunnen leveren. Dit soort machines wegen vaak iets meer, wat het minder prettig maakt om ze de hele dag te gebruiken.
De echte powertools beginnen bij 18V en lopen op tot maar liefst 40V, maar hebben soms minimaal 2 accu's nodig. Houd hier rekening mee wanneer je je nieuwe speeltje bestelt.

Voor de dagelijkse klussen

In veel situaties zie je dat de meest extreme krachtpatsers eigenlijk teveel van het goede zijn. Bij regulier huis-tuin-en-keuken klusjes is een minder extreem apparaat vaak ruim voldoende. Het grote voordeel is dat deze meestal goedkoper zijn, minder lang opgeladen hoeven te worden en minder zwaar zijn. Desalniettemin zal het niet meevallen om een gat in een betonnen muur te boren met deze machines. Een IKEA-kast in elkaar schroeven, montage werk, of een plank ophangen zal natuurlijk geen enkel probleem zijn.
De reguliere accu-machines voor dagelijkse klussen beginnen meestal bij 14,4V en lopen op tot 18V. 

Voor kleine klusjes

Onder de 14,4V komen we bij een heel ander segment van apparaten. Het betreft hier vaak klein en licht materiaal of juist accessoires. Bouwradio's hebben bijvoorbeeld niet zoveel vermogen nodig en kunnen daarom prima op een accu functioneren met een laag voltage. In deze klasse vinden we ook enkele kleinere schroefmachines die uitstekend geschikt zijn voor het los- vastdraaien van schroefjes en het boren in zacht materiaal zoals MDF of spaanplaat. Deze machines zijn prima geschikt voor kleine en lichte klusjes, maar schieten tekort bij het boren in een muur, of het vastdraaien van bouten en moeren. Uiteraard is de lage prijs wel heel interessant. Omdat deze machines meestal zeer licht zijn, zijn ze makkelijk mee te nemen of om zelfs in je zak te dragen.
De machines en accessoires voor kleine klusjes beginnen meestal bij 10,8V en lopen op tot 14,4V.

Gereedschap van zakformaat

Er zijn ook machines die vooral beperkt worden door hun formaat. Een accu-schroevendraaier die in je broekzak past heeft niet voldoende ruimte voor een 18V accu. Vaak zijn dit kleinere accu's van 3,3V tot 10,8V bij de grotere modellen. Deze apparaten hebben doorgaans geen verwijderbare accu, maar een interne accu die enkel opgeladen kan worden door de hele machine op een standaard te zetten. Enkele kunnen via een adapter met een ronde stekker opgeladen worden. Het kleine elektrische accu gereedschap is ideaal bij het uit elkaar schroeven van elektronica of monteren van kleine meubels. Naast het lage gewicht en compacte formaat is het voordeel vooral dat deze machines meestal niet zo lang nodig hebben om op te laden. Dankzij hun kleine formaat en lage gewicht zijn ze zeer makkelijk in gebruik en mee te nemen. Het kleine, compacte gereedschap zit vaak onder de 10,8V en begint meestal rond de 3,3V.

Zelf uitrekenen wat je nodig hebt

De theorie achter de basis van accu's is niet erg ingewikkeld. Hoe zwaarder een apparaat moet werken, des te groter is de 'kracht' die het uit moet kunnen oefenen. Deze kracht kunnen we uitdrukken in bijvoorbeeld Newtonmeter (koppel), Joule (energie) of Watt (vermogen). Vooral deze laatste is bekend bij vele. Het wattage wordt vaak gebruikt om de "kracht" van een machine te bepalen. De manier hoe de tandwielen met elkaar samenwerken heeft hier ook heel erg veel invloed op, maar dit wordt helaas niet op de verpakking uitgedrukt. We kunnen dus enkel vooraf werken met de gegevens die wél gemeld worden. Het Wattage bereken je door het voltage en ampère per uur bij elkaar op te tellen. Als je een accu hebt van 12 Volt en 5,2 ampère per uur, dan zou de rekensom worden:

12 volt * 5,2 ampère = 62,4 Wh

Een ander voorbeeld is een 18 Volt accu met 2,3 ampère per uur. De uitkomst hierbij zou 41,4 Wh zijn. Meer Volt is dus niet voldoende om meer kracht te leveren.
Hierbij is het belangrijk om te begrijpen dat het hier gaat om een maximaal vermogen per uur, het gebeurt zelden dat het apparaat daadwerkelijk zoveel vermogen uit de accu trekt. Hoe intensiever en zwaarder de machine gebruikt wordt, des te sneller zal de accu leegraken. Hoe meer vermogen een accu heeft en hoe minder daarvan nodig is, des te langer dat een accu mee zal gaan.

Er is helaas geen verband tussen het Voltage en het toerental of het ampère en het aantal koppel. De overbrenging van de tandwielen speelt hier namelijk ook een hele grote rol in. In veel gevallen zie je wel dat een accu met heel veel ampère langer nodig heeft om op te laden, ongeacht het Voltage.

Het verschil tussen A en Ah

Accu's hebben een limiet aan energie die ze kunnen geven. De capaciteit wordt meestal weergegeven in volt en ampère. Volt is een constante die vrijwel continu gegeven wordt, terwijl ampère juist een waarde is die steeds lager wordt. Ampère wordt vaak omschreven als "de druk" die achter elektriciteit zit. Dit geeft wel een beeld van het vermogen dat een accu vast kan houden, maar zegt niets over de snelheid waarmee de accu dit vermogen vrij kan geven. Om duidelijk weer te kunnen geven hoeveel vermogen een accu in korte tijd kan leveren wordt regelmatig "Ah" gebruikt, in plaats van "A". "Ah" staat voor "ampère per uur" en betekent zoveel als "aantal ampère dat deze accu voor 20 uur kan leveren bij een constante stroom".
Voorbeeld: een accu wordt aangesloten op een apparaat dat 5 ampère gebruikt. Na 20 uur is de accu leeg. In 20 uur tijd heeft deze accu dus: 5 ampère * 20 uur = 100 ampère per uur geleverd, wat geschreven wordt als 100Ah. Een accu van 5,0Ah kan dus gedurende 20 uur een stroom leveren van:

5,0 ampère / 20 uur = 0,25 ampère

voordat hij helemaal leeg is.

Het is belangrijk om te weten dat Ah een omschrijving is van "het aantal ampère dat in een bepaalde tijd geleverd kan worden" en niet hetzelfde is als "totaal aantal ampère dat deze accu bevat". Een accu van 5,0Ah zou heel kort 20A kunnen leveren - alhoewel hij dan heel snel leeg zou gaan - maar zou ook 10 uur lang 2,5 ampère kunnen leveren. Het maximaal aantal ampère dat een accu kan vasthouden wordt zelden vermeld op de accu.